Dutch Design van Deense Bodem
Door John van der Veer, HVT 5, mei 2017
Davone bestaat pas sinds 2006. Toch hebben de luidsprekers van het Deense merk de uitstraling van een heel andere tijd. De jaren 50 lijken te herleven, met invloeden van ver daarvoor: Jugenstil, Amsterdamse School, Berlage. Bedriegt de schijn, zoals zo vaak, of gaat de ontwerper ook in auditief opzicht terug naar de tijd dat alle geluid analoog was? We luisterden naar de Davone Solo, met de oren wijd open. En met de ogen vaak ook dicht, in een poging niet in de verleiding te komen: “Kijk, zo klinkt het”.
Paul Schenkel is de naam, luchtvaartingenieur en afgestudeerd in natuurkunde. Bovendien, U raadt het al, is de Nederlander behept met een ongebreidelde passie voor muziek, akoestiek én industriële vormgeving. De verhuizing naar Denemarken en een ontmoeting met zijn nieuwe landgenoot Klavs Bro Olesen hebben, na enige tijd, geresulteerd in Davone luidsprekers. Klavs Bro Olesen (de ‘v’ is in het Deens als klinker een milde ‘oe’, de samentrekking ‘av’ wordt, net als in het Nederlands, uitgesproken als ‘au’; Kopenhagen, oftewel København spreek je uit als Kubb’nhaun) is een gerespecteerd ontwerper van kerkorgels en nog steeds betrokken bij het bedrijf. Het werk van de Deense orgelbouwer heeft Paul Schenkel geïnspireerd tot zijn geesteskinderen, de luidsprekermodellen van Davone. Maar ook industriële ontwerpen vormen een belangrijke bron van inspiratie, met name meubeldesign. Het is dan ook geen toeval dat de aandacht van de pers bij het verschijnen van een van de eerste modellen van Davone, de ‘Ray’, in juni 2010, in eerste instantie uitging naar het ontwerp en direct werd gekoppeld aan design topstukken uit de meubelindustrie. Paul Schenkel maakt er ook geen geheim van dat ‘Ray’ een eerbetoon is aan ontwerper Charles Eames en zijn vrouw Ray Kaiser, die in 1956 hun legendarische lounge chair aan de wereld toonden. De nauwe relatie tussen ontwerp en klank is bepaald niet nieuw in Denemarken, Bang & Olufsen is in dat opzicht óók een voorbeeld geweest voor Paul Schenkel.
Kerk
Zo’n 30 kilometer ten noorden van Kopenhagen ligt de plaats Hillerød. Hier wordt in de zomer van 2006 Davone officieel opgericht en start het bedrijf met de productie van de eerste serie van de ‘Rithm’, het oermodel. Inmiddels heeft Davone een 60m² grote luisterruimte betrokken en omgedoopt tot Værløse Studio, naar het nabijgelegen plaatsje Værløse, zo klein dat het geen zelfstandige gemeente is. Værløse ligt een stuk zuidelijker dan Hillerød en schurkt daardoor dicht tegen Kopenhagen aan. In de studio worden de luidsprekers getest en de vormen aan een langdurige, kritische blik onderworpen. Die vormen lijken in eerste instantie ontsproten aan de jaren vijftig, maar al snel doemen associaties op met stijlen van ver daarvoor: de Jugendstil, Berlage en tijdgenoten. Wie vorig jaar de prachtige tentoonstelling ‘Leven in de Amsterdamse School’ in het Amsterdamse Stedelijk Museum heeft mogen meemaken, zal het met me eens zijn dat de Davone luidsprekers er niet zouden misstaan. De eerste schetsen die Paul Schenkel op papier heeft gezet doen bovendien sterk denken aan vormen uit de kerk. De afgeronde spitsboog, oneerbiedig gezegd de helft van de ‘M’ van het McDonalds logo, komt voor in een aantal Nederlandse Cisterciënzer kloosters en kerken, het interieur van Antoni Gaudí’s meesterwerk La Sagrada Familia te Barcelona én de fameuze Grundvigskerk in Kopenhagen. Voeg daarbij het contact van de luidsprekerbouwer met Klavs kerkorgelontwerper niet alleen in auditief en constructief opzicht inspirerend is geweest voor Paul Schenkel. Bro Olensen en je zou kunnen veronderstellen dat de Deense kerkorgelontwerper niet alleen in auditief en constructief opzicht inspirerend is geweest voor Paul Schenkel.
