Het kan ook fantastisch klinken
Door Sander van der Heide, HVT 11, november 2018
Nu hoofdtelefoons bij het grote publiek een stuk serieuzer worden genomen en een draadloze Bose van rond de 400 euro met gemak wordt aangeschaft, lijkt de hifi-enthousiast de liefde voor de hoofdtelefoon te hebben hervonden. Speciale beurzen als Headphone Heaven, websites als head-fi.org, speciale events en speciaal ingerichte afdelingen in de betere hifi-zaken, zijn het bewijs. Voor een topmodel van Hifiman, Audeze of Focal wordt al gauw rond de 3.000 euro gerekend, waarna de nieuwe aankoop soms rechtstreeks in een laptop of de standaarduitgang van een DAC wordt gestoken. Daarna volgt vaak de aankoop van een goede bijhorende versterker.
In feite is een hoofdtelefoon een beugel met daaraan twee kleine luidsprekers gemonteerd. En zoals alle luidsprekers er een versterker bij nodig hebben, is dit ook het geval bij een hoofdtelefoon. Nou kan je je voorstellen dat als je de 3,5mm-uitgang op een laptop of smartphone gebruikt, dit hetzelfde zou zijn als het aansluiten van een stel mooie luidsprekers op de luidsprekeruitgang van een televisie. Tuurlijk, je zult iets van geluid horen, maar de versterker en luidsprekers zijn totaal niet op elkaar afgestemd. Ik heb het dan niet eens over vermogen en weerstand, maar wat dacht je van voeding, aansluitingen en ongebalanceerde verbindingen. Een fantastische hoofdtelefoon zal over het algemeen prima klinken op een standaarduitgang van je laptop, maar nooit fantastisch.
Bij de betere hoofdtelefoon hoort dus een betere versterker en liefst eentje die wat meer mogelijkheden heeft en wat meer dan één specifieke hoofdtelefoon kan aansturen. Vandaar dat ik op zoek ben gegaan naar een hoofdtelefoonversterker die mijn lievelingshoofdtelefoon, de Final D8000 kan aansturen, als ook andere modellen die ik gebruik, zoals de 64Audio in-ears, B&W P7, Sony MDR-Z7 of testmodellen als de Sennheiser HD820. Dat betekent dus dat de hoofdtelefoonversterker met verschillende impedanties moet kunnen omgaan. De 64Audio heeft een impedantie van 9 Ohm, de Final D8000 60 Ohm en de Sennheiser HD820 300 Ohm. Van hoog sensitief tot krachtvreter. Sommige van deze modellen gedijen zelfs beter als ze gebalanceerd aangesloten kunnen worden, vaak is dat via een 4-pins XLR-aansluiting. Dit maakt de zoektocht alweer wat gecompliceerder. Als ingangssignaal gebruik ik een dCS DA-converter met gebalanceerde en ongebalanceerde uitgangen. Dit kan natuurlijk ook een CD-speler of een platenspeler zijn. Meerdere ingangen, eventueel ook digitaal, zijn daarbij wenselijk.
Nu alle praktische vereisten duidelijk zijn, rest er nog slechts één graadmeter: de klank! Zoals een luidspreker-eindtrap kan kleuren, te weinig vermogen levert of lage dempingsfactor heeft, zo gaat dat hier ook op. Naast de specs ga ik dus vooral af op mijn oren, uiteindelijk wil ik een versterker die mijn hoofdtelefoon naar een hoger niveau kan brengen en een transparant en vervormingsvrij signaal kan doorgeven.
Multi-test
Getest zijn: Sonifex RB-HD2, Rupert Neve Designs RNHP, SPL Phonitor mini, Violectric HPA V280, SONY TA-ZH1ES, Mytek Brooklyn DAC+, Sennheiser HDV820, SPL Phonitor X, Benchmark HPA4.
Ik heb bewust geen scores aan de producten verbonden, geenéén van de bovenstaande producten is slecht in zijn prijscategorie en de keuze is erg afhankelijk van eisen van de gebruiker. Als geld geen rol speelt en de klank op nummer 1 staat, dan is de Benchmark HPA4 de absolute winnaar. Maar speelt geld wel een rol, dan is de SPL Phonitor mini een ‘beste koop’ als je kijkt naar de mogelijkheden en klank, afgezet tegen de prijs. De Mytek Brooklyn DAC+, SPL Phonitor X en Sennheiser HDV820 kunnen zich heel goed met elkaar meten, de voor- en nadelen geven goed aan wat misschien de beste match kan zijn. Maar alle drie hebben een totaal verschillende klank, ze sturen de meeste hoofdtelefoons met gemak aan, maar elke keer met een ander resultaat. Hiervoor is het zeker slim om eerst met je eigen hoofdtelefoon af te reizen naar de betere hifiwinkel.
Lees over alle bevindingen van Sander van der Heide verder in de gedrukte versie van HVT.
