Versterker met voortuitziende blik
Door Marnix Bosman, HVT 05, mei 2019
De laatste jaren lijken alle nieuwe ontwikkelingen op versterkergebied zich te richten op klasse D. Daarnaast zie je ook steeds meer volledig digitale versterkers verschijnen (let op: Klasse D staat niet voor Digitaal). Converterspecialist Benchmark Media heeft ook een eindversterker ontwikkeld die geen klasse D is en ook niet digitaal.
De historie van het Amerikaanse Benchmark start in 1983 toen oprichter Allen H. Burdick zich ging richten op de ontwikkeling van hoogwaardige professionele audioapparatuur. Al snel kwam daar de consumentenmarkt bij en ontwikkelde Benchmark zich tot een vooraanstaande speler in de wereld van converters (zowel A/D als D/A) en werd als zodanig een ‘benchmark’ (in het Nederlands: ijkpunt) voor andere converterfabrikanten. Sinds het overlijden van Allen Burdick in 2013 staan de technische ontwikkelingen van Benchmark Systems onder leiding van John Siau. Hij heeft aan de basis gestaan van de DAC2 en de huidige generatie DAC3. Het hoge oplossende vermogen van deze converters heeft er vervolgens toe geleid dat John is gaan nadenken over de resolutie van bijpassende versterkers. Hij kwam tot de conclusie dat veel (eind)versterkers op dit moment slechts een resolutie hebben die past bij het CD tijdperk. Bij een CD volstaat in principe een signaal/ruisverhouding van zo’n 100dB. Inmiddels is de techniek echter veel verder en worden er converters gebouwd met een signaal/ruisverhouding in de orde van 130dB. Sluit je een dergelijke converter aan op zo’n ‘oude’ versterker dan gooi je als het ware 30dB resolutie weg. Deze gedachte heeft aan de basis gestaan voor de ontwikkeling van de AHB2 versterker.
Problematiek
Een hoge resolutie versterker ontwerpen is makkelijker gezegd dan gedaan. Zelfs gerenommeerde High-End versterkers komen vaak niet verder dan zo’n 100dB. Voor de ontwikkeling heeft Benchmark daarom alle takken van de (audio) elektronica afgestruind op zoek naar technieken waarmee dit probleem te tackelen viel. De zwakte van veel versterkers zit niet in de prestaties op hoog niveau, maar juist in het gedrag op laag niveau. De cross-over vervorming is een problematiek waar bijna iedere versterker mee te kampen heeft. In een (klasse AB) push-pull versterker worden twee versterkerelementen gebruikt die afwisselend het positieve deel van het signaal dan wel het negatieve deel van het signaal versterken. Rond het nulpunt neemt de ene helft van de schakeling het over van de andere helft en juist daar zit het probleem. Die overgang sluit nooit perfect op elkaar aan met als gevolg: cross-over vervorming (zie fig. 1). Los van de vervorming die hiermee optreedt is het juist het lage signaalniveau (het gebied rond de nul) waar de details zitten en waar iedere vorm van vervorming dus extra veel impact heeft op de weergave. Dit gebied wordt vaak omschreven als de 1e Watt (The First Watt). Iedere versterkerbouwer doet zijn best om dit probleem aan te pakken en het gebruik van een klasse A instelling is een bekende benadering. Met klasse A boet je echter in qua efficiency en dat was voor Benchmark niet de gewenste oplossing. Benchmark wilde een krachtige versterker creëren zonder cross-over vervorming en ongevoelig voor de aangesloten belasting. Daarbij moest de signaal/ruisverhouding passen bij het niveau van hoge resolutie converters. Tijdens hun zoektocht kwam Benchmark een heel afwijkende benadering tegen.
Wil je de rest van het artikel lezen? Koop dan HVT of download onze kiosk voor Android of iOS.
