Verfyning in de topklasse
Door John van der Veer, HVT 6, juni 2022
Diverse luidsprekers van Fyne Audio hebben in HVT al de revue gepasseerd, veelal in de sector die wat minder wreed in de portemonnee wroet. Betaalbaar dus, bij tijd en wijle zelfs met een spectaculaire verhouding tussen prijs en kwaliteit. Het stralend middelpunt op deze pagina’s komt uit de F1 toplijn en is zowel kwalitatief als financieel van een andere orde. ‘Different cook’, in stijl van het land van herkomst. Uw aandacht voor de F1.8, een bijzondere monitor van ongekende klasse.
Dat land van herkomst is het Verenigd Koninkrijk, maar Fyne Audio voelt de wortels onder haar voeten in Lanarkshire, Schotland. Hoelang het Britse Koninkrijk nog Verenigd blijft, met de huidige Brexit en de sentimenten in zowel Schotland als Noord-Ierland is maar de vraag, maar laten we die discussie elders voeren. Feit is dat een belangrijk hifi-fenomeen haar oorsprong vindt in het VK: de concentrische luidspreker. ‘Point Source’ is een betere omschrijving voor deze techniek en Fyne Audio heeft het principe verfijnd naar een hoger niveau onder de naam ‘IsoFlare’. Voor wie niet bekend is met het fenomeen, plat gezegd houdt ‘point source’ in dat de bas/midrange driver het middelpunt ‘deelt’ met een hoge tonen-weergever. Er zit dus geen losse tweeter boven of onder deze driver of, zoals bij Bowers & Wilkins, boven op de kast. Over deze techniek (en andere noviteiten van Fyne Audio) is al veel gepubliceerd in HVT (door Michel van Meersbergen, opperhoofd Ernst en ondergetekende) en daar verwijs ik graag naar. Over de voor- en nadelen is het laatste woord ook nog niet gesproken. Ik beperk me voor nu even tot het eerste en wel een die niet moeilijk voor te stellen is. Frequenties uit verschillende bronnen (‘sources’) op verschillende plekken, zoals met een twee-, drie-, vier-, enzovoorts weg-systeem belanden op het gladde ijs van fase-perikelen. Voor zover een ‘point-source’ dé oplossing is voor dat risico laat ik ook even in het midden, maar het is een feit dat de beleving van het stereo-beeld bij deze techniek anders is. Heb het eerder mogen ervaren bij Fyne Audio en de F1.8 is er – tot nu toe – het beste voorbeeld van. Het spectaculairst is het stereobeeld buiten de sweetspot (off axis) en ook dat heb ik weer mogen ervaren, maar nu loop ik op de zaken vooruit.
Surround
Twee andere termen die in één adem vallen met Fyne Audio luidsprekers zijn ‘FyneFlute Surround Technology’ en ‘BassTrax Tractrix Diffuser’. Zowel FyneFlute als BassTrax zijn in genoemde publicaties uitgebreid besproken en beide zijn van toepassing op de F1.8. In het kort: de twee fenomenen hebben te maken met de ruimtelijkheid van de laagweergave (ik hoor het overigens ook overduidelijk in het middengebied). Het eerste is visueel met de diepe kerven in de rand van de driver. Het tweede heeft te maken met de baspoort: het laag wordt aan de onderkant van de luidspreker afgevoerd (‘downwards firing port arrangement’). De onderkant van de F1.8 is daartoe voorzien van drie fraaie voeten van gepolijst aluminium met een zwart metalen plaat daaronder, om ruimte te creëren voor de ‘afvoer’ van het laag. Ook hier staat ruimtelijkheid centraal: ‘the BassTrax Tractie profile diffuser is used to convert the plain wave energy to an expanding spherical 360-graden wavefront, dispersing energy uniformly into the room.’ Fyne Audio is zo eerlijk om toe geven dat deze ‘Tractrix Profile’ een eeuw geleden al door Voight is toegepast in hoorn-luidsprekers, maar: ‘the application to a diffuser of this type is novel and subject of a patent application’. Nog meer techniek: de cross-over is vrij simpel van ontwerp, maar – uiteraard – gemaakt van topcomponenten. Datzelfde geldt – al even uiteraard – voor de interne bedrading: ‘Van den Hul Matched Crystal OFC copper, with high purity silver coating.’ De vrijwel ellipsvormige kast is gemaakt uit gelamineerd berkenhout, waarvan de laagjes onder zeer hoge druk zijn geperst en in de gebogen vormen gebracht. Dit alles om ongewenste frequenties van, en staande golven in de kast tot een minimum te beperken, samen met de interne bebalking (lelijk Nederlands voor ‘bracing’), het dempingsmateriaal en de aluminium bodemconstructie.
Wil je de rest van het artikel lezen? Koop dan HVT of download onze kiosk voor Android of iOS
