Recensie

KEF Reference 3 Meta

Meta-Referentie

Door Michel van Meersbergen, HVT 7/8, juli/augustus 2022

In 2020 introduceerde KEF haar eerste ‘Meta’-luidspreker: de LS50 Meta. Revolutionair, maar vooral geheimzinnig, was het schijfje metamateriaal dat mij, qua uiterlijk, nog het meest deed denken aan het spelletje waarbij je een kogeltje door behendig manoeuvreren met de handjes door een doolhof moest laten gaan. U kunt het zich vast nog wel herinneren. De eerste berichten over de resultaten van dit materiaal maakten duidelijk dat KEF bepaald geen spelletjes aan het spelen is. Integendeel…


In het kort: het metamateriaal, gevormd als een doolhof, moet de ruimte achter de tweeter virtueel groter maken, reflecties zoveel mogelijk absorberen en zo een zo perfect mogelijk lineair gedrag van de tweeter afdwingen. Zo claimt KEF dat het ‘pientere schijfje’ oftewel MAT (Metamaterial Absorbtion Technology) van 11 mm dikte qua werking gelijk staat aan een optimaal ontworpen conische buis van 50 cm. Dit is in zeer grove lijn wat de white paper van KEF hierover meldt. Een ‘googletje’ op metamateriaal en dan vooral akoestisch metamateriaal levert een hoop leesvoer op. Ik heb het voor mijzelf gecondenseerd naar: het metamateriaal fungeert als resonator en kan als het ware met een tegenresonantie ongewenst gedrag opheffen – beperkt tot een enkele frequentie. Door het doolhof ontstaan er meerdere resonatoren waardoor ongewenste resonanties op verschillende frequenties opgeheven kunnen worden. Door het doolhof verder te verfijnen kunnen overlappende frequenties en resonanties worden aangesproken waardoor en weer een vloeiend effect wordt verkregen. Verder is deze materie dermate complex dat ik mijn vingers er verder niet aan wil branden en verwijs ik de lezers die natuurkunde wél op niveau hebben genoten naar de betreffende Wiki-pagina’s. Laat mij volstaan dat ik een berg respect heb voor een bedrijf als KEF dat een dergelijke innovatie niet alleen als zodanig ontwikkelt, maar ook toepast. In een tijd als deze, waar kritiek op niet geheel begrepen technieken makkelijk in de beschuldiging ‘snake oil’ ontaardt, moet je niet alleen zeker van je zaak zijn, maar is het misschien meer een zaak van stevig in je schoenen staan geworden.

The Reference 3 Meta

Met de bovenstaand in het achterhoofd kijk ik naar het paartje The Reference 3 Meta. Alhoewel paartje? Ze komen erg indrukwekkend over, en lijken groter dan de daadwerkelijke afmetingen doen vermoeden. Dit paar – jawel – is uitgevoerd in de voor mij klassieke The Reference afwerking in walnoot en aluminium. Ten opzichte van voorgaande iteraties is er aan het uiterlijk wat veranderd. Subtiel, maar toch. was Voorheen de sandwichconstructie van de baffle (aluminium-bitumen-aluminium) zichtbaar, nu oogt de baffle als solide aluminium. Wat ook lijkt te zijn aangepast – al moet ik hiervoor diep in het geheugen graven – is de geribbelde rand rond de Uni-Q driver. Deze rand optimaliseert het afstraalgedrag van de driver en komt nu op een of andere manier nét ietsje anders over. Áls dat zo is, ongetwijfeld het resultaat van de doorgaande ontwikkelingen aan de Uni-Q driver (de 12e generatie alweer) en de toepassing van het metamateriaal. Wat zeker is gebleven: de waanzinnige afwerking van de terminals; een regelrecht feestje om te zien en te bedienen.

Qua driver opbouw is The Reference 3 Meta haar vertrouwde zelf: een vloerstaand bass-reflex 3-weg systeem waarbij het laag wordt aangestuurd met 2 165 mm units met aluminium conus en een Uni-Q-driver met een 125mm unit met aluminium conus voor het midden en een 25 mm tweeter met aluminium dome met daarvoor de bekende Tangerine Waveguide en daarachter de veelbesproken MAT. De crossoverpunten liggen op 450 Hz en 2,1 kHz. De baspoorten kunnen naar behoefte worden aangepast. Er is keuze uit een lange of korte reflexbuis die zich eenvoudig laat uitwisselen aan de achterkant van de kast. KEF heeft dit echt mooi aangepakt, zodat zelfs de minst technisch onderlegde persoon de buis kan wisselen naar smaak. Hoewel de invloed tussen de twee buizen in absolute getallen 3Hz scheelt, het gedrag van het laag in het algemeen verandert fors. Ikzelf vond de kleine buis beter op de luisterruimte ‘passen’ en een zowel sneller als meer gedefinieerd laag voortbrengen. De lange buis zal in een grote ruimte volkomen tot z’n recht komen, in mijn relatief beperkte ruimte resulteerde het in een weliswaar indrukwekkend laag, maar aan de trage en overheersende kant.
‘In all’ heeft The Reference 3 een frequentiebereik van 38 Hz tot 45 kHz met de korte buis, of, 35 Hz tot 45 kHz met de lange buis. Met een impedantie van 4 Ohm en een rendement van 86 dB is het aanbevolen vermogen van de versterker minimaal 50 Watt. Het gewicht van ruim 51 kg per stuk garandeert stabiliteit – en een gebroken rug wanneer ze naar 1-hoog moeten – en doet misschien wat zorgen baren als het om de opstelling gaat. Ik verklap vast dat MAT een heel fraai afstraalgedrag heeft wat een brede ‘sweetspot’ oplevert. Was het bij de vorige versie van de ‘3’ soms een beetje zoeken naar de ‘ene plekje’, nu was een initiële plaatsing uit de losse pols al heel overtuigend. Nu is dat gegeven gevaarlijk, het risico te snel genoegen te nemen met de weergave ligt op de loer. Er is weldegelijk een zeker optimum – alleen kunnen met de ‘3 Meta’ er meer mensen tegelijkertijd van genieten.

Wil je de rest van het artikel lezen? Koop dan HVT of download onze kiosk voor Android of iOS