Transparant, met strakke onderkant
Door John van der Veer, HVT 7/8, juli/augustus 2017
Anno 2017 is het 60 jaar geleden dat Quad de elektrostaat lanceerde. Het membraan met de vele bijnamen, waaronder straalkachel en kamerscherm, spreekt dermate tot de verbeelding dat de gevleugelde uitdrukking ‘elektrostatisch hoog’ nog steeds weerklank vindt in audioland. Martin Logan borduurt voort op het concept, waarbij de al even spreekwoordelijke tekortkomingen zijn ondervangen, naar eigen zeggen. De transparante verschijning van de Electro Motion ESL nodigt in ieder geval uit om al even transparant te luisteren, ondanks de nostalgie en de scepsis.
Zodra het woord ‘elektrostaat’ valt heeft iedere audiofiel wel één of meer sterke verhalen in de kast liggen. Over dat hoog, dat sindsdien ongeëvenaard is. Over dat laag, dat er niet in zit. Over het ongemak, omdat die krengen om de haverklap kapot gaan of een geleidelijke, onafwendbare dood sterven. Over die ex-zwager, die op zolder nog een set kapot onder een oude deken heeft staan, in afwachting van betere tijden: “Ken jij toevallig nog iemand die…..?” Hoe het ook zij, de Quad elektrostaat gaat nog steeds over de tong en spreekt nog steeds tot de verbeelding. Volstrekt logisch dus dat er vele pogingen zijn gedaan het unieke procedé toe passen en daarbij alle bijkomende nadelen te omzeilen, dan wel op te lossen. De mannen achter Martin Logan zijn al sinds 1979 bezig met het fenomeen, wat vier jaar later aanleiding is geweest voor de oprichting van het bedrijf en de lancering van het eerste model. Naast een oplossing voor de kwetsbaarheid van het oorspronkelijke membraan staan er voor Martin Logan drie zaken voorop: een betere weergave van het laag, een betere spreiding van het stereobeeld en een vergroting van de ideale luisterplek. De firma heeft diverse varianten van het eigen concept op de markt gebracht, in diverse prijsklassen. Het topmodel is uit de Masterpiece serie en kost €15.000 per stuk. Het onderwerp van dit verhaal is één van de twee ElectroMotion modellen. Het duurste heeft twee 20 cm woofers en is voorzien van bi-wiring. Het beluisterde model heeft één 20 cm woofer, geen bi-wiring en kost €1.775 per luidspreker. Door het kleinere elektrostatische paneel is de luidspreker wat korter, maar met een breedte van 22 cm niet smaller dan de grotere broer. Toch blijft de Electro Motion ESL met 135,5 cm een lange verschijning in de huiskamer, die door haar heerlijke, transparante voorkomen lijkt op te gaan in het interieur. De ranke zwarte fee oogt als een gestileerd voetstuk waarop een supersmal, nauwelijks verhullend en doorschijnend kamerschermpje is geplaatst. Subtiel, zeer sensueel en prachtig!
Waar kom ik vandaan?
Het elektrostatische membraan geeft zowel de hoge tonen als de middenfrequenties weer, zonder een of ander filter in dit gebied. Het kantelpunt van het enige filter zit pas op 400Hz diepte, het gebied daaronder is toevertrouwd aan de woofer. Het membraan moet worden gevoed; daartoe is een adapter bijgeleverd. Da’s even wennen, een luidspreker zonder ingebouwde versterker die je op het lichtnet moet aansluiten om haar aan de praat te krijgen. De importeur was zo vriendelijk er een versterker bij te leveren, in dit geval een A30 van het Duitse merk AVM. Deze geïntegreerde klasse A/AB versterker komt in een later stadium aan bod in HVT voor een uitgebreide test. Alvast een paar features: het vermogen bedraagt 2 × 80 Watt aan 8? en 2 × 125 Watt aan 4?. Het apparaat heeft de nodige analoge en digitale ingangen, waaronder coaxiaal en optisch. De laatste heb ik het meest gebruikt. Bijzonder is de ‘eindeloze’ draaipotmeter voor het volume, waardoor je de geluidsdruk heel fijn kunt afstellen. Alle functies zijn ook regelbaar met de bijgeleverde afstandsbediening. Het vermogen en de voeding van de versterker zijn ruim voldoende voor het dynamische eisenpakket van de ElectroMotion ESL, om alvast een beetje uit de school te klappen. Toch kon ik het niet laten om ook mijn oude Quad-setje op de moderne elektrostaat aan te sluiten. Zouden ze elkaar herkennen? Op een of andere manier, maar wellicht onderhevig aan een astrologisch wishful hearing, leek iets van de nostalgische tijd te herleven bij de Brits/Amerikaanse connectie. Een verre glimlach. Alsof de redactie van Spoorloos aan het werk werd gezet. Een ver familielid? Wie ben ik? En waar kom ik toch vandaan?
