In de Ban van de Buis
Door John van der Veer, HVT 5, mei 2021
Buizenversterkers zijn voor mij bekend terrein, inmiddels ook in de hifi-sector. Van de reeks die het Nederlandse PrimaLuna in het programma voert, zijn de nodige modellen de revue al gepasseerd in HVT. Heb de eer gehad daarvan drie te mogen verwelkomen op de pijnbank: de EVO 200-p voorversterker, de EVO 200-a eindversterker en de 100-D DAC. Nu de beurt aan een zware jongen van PrimaLuna, een geïntegreerde versterker die luistert naar de naam EVO 300-i.
Over buizenversterkers is al veel geschreven, zowel binnen als buiten de hifiwereld, en ook ondergetekende mocht een steentje bijdragen. Iedere bespeler van de elektrische gitaar kent de ins en outs van gitaarversterkers met ‘tubes’. De toepassing van buizen in het studiowezen is eveneens bekende kost. Nu zijn er inmiddels alternatieven voor het gebruik van de hartverwarmende lamp in beide sectoren en ook daaraan doe ik van harte mee. Dusdanig zelfs dat ik steeds meer vraagtekens zet bij de suprematie van de buis, zowel voor de gitaar, voor gebruik in de studio en tevens in hifi, zeker met de opmars van Klasse D eindversterking. Maar het fenomeen blijft toch iets magisch houden, iets onweerstaanbaars. Zo ook bij dijkbasbovenbuurman Hans van der Lubbe. In zijn studio maakt hij nog steeds veel gebruik van buizen in voorversterkers, met name voor microfoons. Op weg naar zijn benedenbuurman en de verlokking van diens 65” Philips OLED+ 984 (voor het ten onder zien gaan van Ajax tegen AS Roma ) viel zijn oog direct op de PrimaLuna EVO 300-i. Om vervolgens, bijna in vervoering, acuut geen oog meer te hebben voor zowel zijn gastheer, de sublieme Philips als zijn favoriete club. Aan dat laatste bleek hij niets te missen, over het eerste lopen de meningen uiteen, maar dat zelfs mijn onvolprezen TV hem niet meer kon boeien, is toch wel veelzeggend. Ik kijk er inmiddels iets nuchterder tegenaan, maar blijf toch een zwakke plek behouden voor een topklasse buizenversterker. Verklap het maar alvast, ook de EVO 300-i heeft mijn hart gestolen.
Venom en vervorming
Wat heeft Olaf van Wijk, van importeur More Music, voor deze inhalige muzikant meegenomen? Naast de nodige aanvullende bekabeling, zoals een Shunyata Venom RCA interlink, Venom luidsprekerkabel, Venom V10 power chord voor de versterker en V12 power chord voor de geluidsbron, moest zijn arme rug het ontgelden met de 36 kilo wegende EVO 300-i. Dit model past in de reeks van 100-i, 200-i en, u raadt het al, de 400-i. De laatste is de zwaarste in de reeks met 2 × 70 Watt ‘power ultra lineair’ en 2 × 38 Watt in de ‘power triode’ stand. De 300-i ‘moet het doen’ met 2 × 42 Watt (power ultra lineair) en 2 × 24 Watt (power triode). Het verschil tussen beide standen is schakelbaar op de bijgeleverde afstandbediening. Wie bekend is met buizenversterkers weet dat deze cijfers bar weinig zeggen over de geluidsdruk, laat staan de geluidskwaliteit, maar ook niets over de dynamiek. Heb in ieder geval tijdens de lange luistersessies nooit het gevoel gehad dat er iets schortte aan het volume of het dynamische vermogen, zowel wat betreft de volumeverschillen als de transparantie in de kleurweergave, de timbres dus. En nog iets over de cijfers: de specificaties geven een vervormingspercentage aan van 1% THD. Dat lijkt desastreus voor hifi, maar geloof me, voor een buizenversterker zegt dit cijfer niets over wat je ervaart als vervorming. Veel van de typische eigenschappen van de PrimaLuna buizenversterkers, vooral in technische zin, zijn in andere reviews uitgebreid besproken en ook ik heb een poging gewaagd er mijn zegje over te doen. Om verval in herhaling te voorkomen is dit verhaal dan ook anders van opzet; veel meer op de praktijk in de huiskamer gericht met een aantal luisterindrukken, gepaard aan vervanging van componenten door alternatieven. Bovendien is op de uitstekende website van More Music alles te vinden over de bijzondere, technische kenmerken van de PrimaLuna ontwerpen.
Wil je de rest van het artikel lezen? Koop dan HVT of download onze kiosk voor Android of iOS
