Als een open deur
Door Sander van der Heide, HVT 3, maart 2023
De AVAA C20 werkt letterlijk alsof je een deur of raam openzet in je ruimte. Akoestisch gezien dan. Een revolutionaire oplossing, voor een probleem waar elke luisterruimte mee worstelt.
Elke gesloten ruimte, hoe groot of hoe klein deze ook is, heeft last van eigen frequenties, ook bekend als room modes. Deze zijn per ruimte verschillend, want ze zijn afhankelijk van de afmetingen. Als de luidsprekers in je ruimte audio weergeven, zijn er altijd bepaalde lage frequenties die tussen de tegenoverliggende wanden harder klinken dan de andere frequenties. Dit zijn de frequenties waarvan de halve golflengte precies tussen de muren past en na weerkaatsing zichzelf verdubbelt. Er ontstaat dan een staande golf, een resonantie. Je hoort die druk dan het hardst bij de wanden (de buik) en tussen de wanden wordt hij uitgedoofd (dal of knoop). De boventoon hiervan, de verdubbeling, die hoor je juist weer hard tussen de wanden en valt weg vlakbij de wand. Dit is nog maar het begin, want die staande golven ontstaan ook weer tussen de andere twee wanden, tussen het plafond en de vloer, en ook nog frequenties die via de hoeken hetzelfde doen. Zo zit je luisterkamer vol met deze resonanties. Het kan dus best zijn dat op je luisterplek op bepaalde lage frequenties wat buiken aanwezig zijn, maar voor weer andere juist een knoop. Het laag kan in een kamer met harde wanden nooit gelijkmatig op de luisterplek worden weergegeven. Laat dit maar even op je inwerken, want eigenlijk lees je nu dat hoe duur en hoe goed je luidspreker ook is, je kan hem nooit optimaal beluisteren en beoordelen als de ruimte niet akoestisch is behandeld. En dit ging nog alleen maar om de lage frequenties, want hoe hoger de frequentie, er komt een punt waarbij er geen staande golven meer ontstaan, maar waarbij je alleen nog maar te maken hebt met reflecties. In een gemiddelde Nederlandse woonkamer ligt dit punt zo rond de 160 Hz. Alles daaronder zijn kamerfrequenties, room modes.
Om een goed idee te krijgen waar dat bij jouw ruimte ligt, kun je dit gemakkelijk berekenen. Ik gebruik hier een online calculator voor op www.amcoustics.com/tools/amroc. Ik heb een screenshot genomen van zo’n berekening met waardes van een gemiddelde nieuwbouwhuiskamer. Hier zie je dat op 43 Hz er een grote resonantie op het midden van de kamer is. Stel, dat is de luisterplek en je bent naar een stevig stuk muziek met veel laag aan het luisteren, dan zullen de bastonen rond die frequentie twee keer zo hard klinken en op 57 Hz is er precies een knoop, die wordt haast niet weergegeven. (Probeer het zelf ook maar eens, je voert de maten in van je luisterruimte en zoek op je streamingdienst een sinustoon van die frequentie en loop dan maar eens rond in je ruimte. Je hoort hem op bepaalde plekken hard en andere plekken valt-ie weg). En als je denkt deze weer terug te toveren door deze met een EQ omhoog te halen, wordt-ie ook harder uitgedoofd op de luisterplek, maar nog een stuk harder bij de wanden. Dat lost dus niets op. En het grootste probleem is nog niet eens die buiken en knopen door je hele kamer, maar de nagalmtijd van die resonanties. Je moet het namelijk bekijken als een veer of als een schommel, als deze op de juiste snelheid heen en weer beweegt, dan blijft-ie nog heel lang nabewegen. Dat doen deze lage frequenties ook in je luisterruimte en daardoor kun je eigenlijk heel moeilijk horen wat er daadwerkelijk wordt weergegeven, niet alleen in de lage frequenties, maar ook daarboven. Het wordt namelijk overstemd door die lang klinkende resonanties in het laag. Dus mocht je ooit weer iemand horen zeggen “dat verschil tussen luidsprekerkabels of DA-converters heb ik niet kunnen horen”, kun je gelijk zeggen: “Heb jij je kamerresonanties wel onder controle, anders kun je dit inderdaad niet horen”.
Wil je de rest van het artikel lezen? Koop dan HVT of download onze kiosk voor Android of iOS
