Legendarische microfoon in ere hersteld
Door Marnix Bosman, HVT 4, april 2022
Iedere akoestische (muziek)opname begint bij een microfoon. Microfoons zijn er in vele soorten en maten en microfoonverzamelaar Marco van der Hoeven heeft een internationaal vermaarde microfoonverzameling opgebouwd. Sinds kort heeft hij echter ook een unicum in zijn bezit. Een werkende Western Electric 394-W.
Een leek zal de merknaam Western Electric en zeker het typenummer 394-W misschien niet veel zeggen. Beide namen hebben echter een legendarische positie in de historie van de audiotechniek. Sinds de oprichting in 1869 heeft het Amerikaanse Western Electric (WE) revolutionaire bijdragen geleverd op het gebied van telefonie, telegrafie en elektronica. Buizentechniek is altijd een belangrijke tak geweest. In 1996 werden de laatste resten van WE opgeslorpt door Nokia. Een kleine club buizenliefhebbers heeft op datzelfde moment de rechten verworven om nieuwe 300B buizen onder het Western Electric label te produceren. Originele NOS (New Old Stock) buizen van WE zijn echter nog steeds voor veel geld te vinden.
Binnen de audioafdeling heeft Western Electric zich zowel met weergave- als opnametechnieken beziggehouden. Daarmee zijn we meteen bij het onderwerp van dit verhaal beland. Dit artikel gaat over een revolutionaire microfoon die werd ontwikkeld in het midden van de jaren ’20 van de vorige eeuw (nu dus zo’n 100 jaar geleden). Deze microfoon staat feitelijk model voor studiomicrofoons zoals die nu nog steeds worden gemaakt en gebruikt. We hebben het dan over de WE 394-W uit 1925. Hoeveel exemplaren van deze microfoon er precies zijn gemaakt is onbekend, maar de schattingen liggen in de orde van ongeveer 100. De meeste van die microfoons zijn door de jaren heen verdwenen en op dit moment zijn er, zover bekend, nog maar 3 (jawel drie) werkende exemplaren op aarde te vinden. Twee bevinden zich in Amerika en de derde is in het bezit van de Haagse microfoonverzamelaar Marco van der Hoeven. Medio 2018 kreeg hij de mogelijkheid om onderdelen van een WE 394-W aan te schaffen. Na een restauratieproces van bijna 3 jaar is hij sinds kort de eigenaar van een authentiek gerestaureerde en werkende WE 394-W. Eind vorig jaar presenteerde hij zijn WE 394-W tijdens een opnamesessie in de Exalto Studio in Haarlem en HVT was daarbij.
De Western Electric 394-W
Begin jaren ’20 van de vorige eeuw stond de opname- en microfoontechniek nog echt in de kinderschoenen. Dit was de tijd van de stomme film en akoestisch opgenomen spraak en muziek op wasrollen en grammofoons. Ook de microfoontechniek was nog volop in ontwikkeling en de microfoons die er waren boden weinig verfijning in geluid. Dit was de tijd dat men koolmicrofoons gebruikte met even zo weinig verfijning in audiokwaliteit. In 1917 presenteerde uitvinder Edward C. Wente vanuit de laboratoria van Western Electric echter iets nieuws, het ontwerp voor een condensatormicrofoon. De WE 394-W bleek revolutionair en zorgde al snel voor grote veranderingen in de film en de radio. De eerste film met gesynchroniseerd geluid was bijvoorbeeld in 1926. Tegelijkertijd zag je bij platenmaatschappijen een verschuiving van akoestisch opgenomen platen naar elektrisch opgenomen platen waarbij dus microfoons werden gebruikt.
Wil je de rest van het artikel lezen? Koop dan HVT of download onze kiosk voor Android of iOS
