40 jaar in boventonen
Door John van der Veer, HVT 12, december 2021
De Dijk viert haar 40-jarig bestaan. Heel bijzonder voor een band, om dat te kunnen zeggen. Zeker omdat De Dijk al even lang en al even strikt Nederlandse teksten zingt en ongelooflijk succesvol is. Volle zalen, gouden/platinum albums en talloze hits. Het jubileum valt samen met de heropening van de theaters. Post Corona. De Ziggo Dome twee maal uitverkocht, tot de nok gevuld. HVT wordt VIP en is erbij, op de bovenste rij. In fauteuil en met champagne. Een terugblik op 40 jaar muziek en geluidsbeeld.
De Nederlandse taal heeft een grote beperking. Niet wat betreft de expressie; ons denken laat zich prachtig verwoorden en nuanceren. Nee, de beperking is kwantitatief. Ons taalgebied is klein. HVT weet er alles van. Als je wilt meepraten moet je op z’n minst het Engels vaardig zijn. Dat geldt eveneens voor artiesten die liedjes maken. De Dijk houdt dan ook op bij Vaals en Brussel. Opmerkelijk toch, dat het succes ondanks die beperking zo ongelooflijk groot is. Al veertig jaar. En nog geen eind in zicht. Over zicht gesproken. Vanuit mijn Ivoren Toren in de Ziggo Dome ontwaar ik op de ring eronder drie generaties op één rij. Opa en oma blijven bij de eerste tien hits nog braaf zitten, om bij ‘Dansen op de Vulkaan’ de daad bij het woord te voegen. Ongelooflijk, hoe aanstekelijk de muziek van De Dijk is, en blijft. Dat geldt voor het publiek. Het geldt ook voor de bandleden, inclusief de generatiekloof: gitarist Jan Broek is de zoon van drummer Antonie. De laatste behoort tot de kern, rond de 70 zijn ze inmiddels. Het plezier is nog net zo springlevend als 40 jaar geleden. Je ziet het, je hoort het en ik weet het. Heb het proces van dichtbij mogen meemaken. En ook dat gaat door. Privilegé? Absoluut. Toeval? Ook dat. Bassist en hitfabriek Hans van der Lubbe is bovenbuurman en goede vriend. Bovendien collega. We werken veel samen. Dat geldt voor het maken van producties. Dat geldt voor geluid. En Hifi speelt hierin een belangrijke rol.
Buizen
Door de lange geschiedenis heeft De Dijk, uiteraard, een muzikale ontwikkeling doorgemaakt. Er zijn keuzes gemaakt, die grote invloed hebben gehad op het geluid en het geluidsbeeld. De betrokken producers, engineers en masteraars kunnen erover meepraten. De belangrijkste zet is gedaan met het maken van ‘Niemand in de Stad’. Dat schitterende album krijgt een heel ander geluid dan de vorige en betekent de definitieve doorbraak van de band. Je zou kunnen denken dat het één met het ander te maken heeft – wij audiofielen willen het graag horen – maar dat is niet waarschijnlijk. ‘Men’ is het er wel over eens dat de doorbraak is gekomen doordat zowel de teksten als de composities op ‘Niemand in de Stad’ op een veel hoger peil belandden. En niet alleen de critici dachten er zo over, de band werd op stel en sprong mateloos populair. Onnederlands goed, is de gevleugelde, foute term. Nederlands op internationaal niveau. Dat klinkt beter, en is ook navenant met, bijvoorbeeld, het succes van Hifi-technologie uit ons land, zoals bekend; voorbeelden te over. Terug naar De Dijk. Er is wellicht toch een samenhang tussen het succes van ‘Niemand in de Stad’ en het veranderde geluidsbeeld. De keuze om ieder gebruik van synthesizers en effectapparatuur (behalve de onontbeerlijke galm) los te laten heeft grote consequenties. Het geluid komt niet meer uit een doosje. Toetsenist Pim Kops ‘beperkt’ zich (hoe vet kun je aanhalingstekens maken) tot vleugel en Hammond orgel, om er later de accordeon in miniversie aan toe te voegen. Basgitaar en gitaar komen met de gelijknamige (buizen)versterkers tot leven en worden met microfoons geregistreerd. Het drumstel bestaat louter nog uit akoestische trommels en bekkens.
Wil je de rest van het artikel lezen? Koop dan HVT of download onze kiosk voor Android of iOS
